gibi bir satır kullanmalısınız. Arka fona konulmak istenen bir resim
her zaman Web tarayıcı tarafından döşenecektir böylece ufacık bir
resimle etkileyici arka fonlar yaratmam mümkündür. Arka fonlar
konusunda daha çok bilgi sahibi olmak ve çeşitli örnekler için http://www.sci.kun.nl/thalia/guide/color/faq.html
adresine bir gözatabilirsiniz.
backlinking
Backlinking geçen senenin sonlarında Lycos tarama servisi tarafından düşünülmüş
zekice bir özelliktir. Hiç bir Web servisi sizi başka servislere bağlayıp
sonra unutulmak istemez. Bu yüzden Lycos, sizi başka bir servise bağladıktan
sonra geri dönebilmenizi sağlayan bir sistem geliştirmiştir.
bandwidth
"Bandwidth" bir aygıtın algılayabileceği elektrik frekans
alanıdır. Bu terim iletişim teknolojisinde bir taşıma ölçüsü
olarak kullanılır. Bu terimin Internet'teki anlamı ise belirli bir sürede
ne kadar bilgi akışı sağlandığıyla ilgilidir.
body
HTML sayfalarında kullanılır. HTML sayfalarını oluşturan kodları
barındıran "Başlık" ile "Son" arasındaki bölümdür.
browsers
(Web tarayıcı) World Wide Web üzerinde dokümanların transfer
edilip görüntülenmesini sağlayan programlara "browser" adı
verilir. Sakın Web tarayıcıların Netscape, MS Internet Explorer ve
Mosaic'le sınırlı olduğunu sanmayın. http://www.browserwatch.com
adresinde bir göz atın. İstemediğiniz kadar çok ve çeşitli tarayıcıyı
bir arada bulacaksınız.
CGI
(Common Gateway Interface) Web tarayıcılarının Web Hizmetçileri
ile iletişim kurmasını sağlayan arabirimdir. Web tarayıcıları CGI
aracılığıyla, HTML içindeki formları ve döküman kaynaklı sorgulayıcıları
Web hizmetçilerinin anlayabileceği hale sokarlar.
character
entity Standart olmayan karakterler de HTML sayfalarınız içinde yer
alabilir. Böyle karakterler (veya karakter katarları) bir
"&" işareti ve ":" işareti arasına yazılır.
clickable
map ("tık"lanabilir harita) HTML'nin bu özelliğini
kullanarak bir resmin değişik yerlerine tıklandığında kullanıcıyı
bambaşka adreslere taşımasını sağlayabilirsiniz.
client
Internet üzerindeki bir sunucuya bağlanmış olan "müşteri"
makinaya "client" ismi verilir.
Compuserve
Compuserve’de America On Line gibi dünyanın en büyük on-line
servislerinden biridir. Aradaki fark Compuserve'ün daha çok iş dünyasına
yönelik olmasıdır. Compuserve'den Internet'in bir çok servisine
metin-tabanlı bağlanabilirsiniz. Compuserve aynı zamanda Spry Inc
firmasının da sahibidir. Bu yüzden Spry Inc'e ait olan Mosaic web tarayıcısının
promosyonlarını gerçekleştirmektedir. Compuserve, yakında kendisi dışında
Internet'e ayrı bir tarayıcıyla bağlanmak istemeyenler için Microsoft
Internet tarayıcısının özel bir sürümünü destekleyecektir.
Compuserve hakkında Internet üzerinden bilgi almak için http://www.compuserve.com
ve http://www.spry.com adreslerine bağlanabilirsiniz.
conferecing
(konferans) Web üzerinde, iki yada daha fazla bilgisayar aracılığıyla,
yüzyüze, görsel ve sesli iletişimdir. Günümüzde hatların elverişsiz
olması nedeniyle eş-zamanlı bir görüşme sağlamak olanaksızdır.
Web'ler bu tip iletişimi sağlamak açsınıdan BBS'lerden daha elverişlidir.
http://webnotes.ostech.com
adresinde bu konu hakkında bir demo bulabilirsiniz.
cyberspace
Bu kelime aslında "William Gibson"un yazdığı "Neuromancer"
adlı kitapta ses görüntü ve histen oluşan sanal çevreyi tanımlamak
için kullanılmıştır. Günümüzde ise "Cyberspace" dünya
üzerindeki bilgisayar ağlarının oluşturduğu devasal bilgi akışını
tanımlamak için kullanılıyor.
DNS
(Domain Name System) Bağlanılan sunucu ismini açık Internet
adresine çevirmek için kullanılan bir mekanizmadır. Internet üzerinde
aynı adlı iki veya daha fazla sunucu isminin olmaması da yine DNS
sistemi sayesinde gerçekleşmiştir.
document
(döküman) Bir HTML dosyasının tüm içeriğine birden döküman
denir.
domain
name Internet sitesini tanımlayan isimdir. Bir "Domain
Name" noktalarla ayrılan iki yada daha çok parçadan oluşmak
zorundadır. Bir makinenin birden çok ismi olabilir, fakat bu adreslerin
hepsi aynı makineyi işaret eder. Ortada, gerçek bir bilgisayar olmamasına
karşın bir "domain name" olabilir. Bu, Internet'te bir Web
sayfası olmasını isteyen firmalar tarafından sıklıkla kullanılan
bir yöntemdir. Bu erişimi sağlayan firmalar genellikle "Internet
Erişim Sağlayıcılarıdır. Web sayfasına gelen postalar öncelikle
ana makina tarafından alınıp, sonradan yalancı "domain
name"e sahip makinaya iletilir.
DTD
(Document Type Definition / Döküman Tipi Tanımı) Döküman içinde
kullanılabilecek yapısal elementleri, takıları ve formları kapsayan
biçimsel bir SGML tarifnamesidir.
e-mail
(elektronik-posta) Internet'e bağlı makineler birbirlerine
elektronik-posta atmak suretiyle haberleşebilirler. Elektronik-postalar'a
tarih, saat, gönderen kişi, postayı alması gereken kişi, ve postanın
konusu mutlaka yazılmalı, sade ve anlaşılır bir dil kullanılmalıdır.
footer
HTML dökümanının "dip" bölümüdür. Bu bölümde
genellikle tarih, yapımcı ve döküman hakkında bilgiler bulunur.
forms
HTML sayfalarında Web servisine bağlanan kullanıcıdan Web tarayıcısı
sayesinde bilgi almak için kullanılır. Daha sonra bu bilgiler sunucu
makinede kurulu olan özel bir programla değerlendirilir. Web sayfaları
üzerinde formlar yaratmak için CGI programlamayı bilmek gerekir. CGI
hakkında daha çok bilgi edinmek için http://the-inter.net/www/future21/html.html
sayfasına bir göz atabilirsiniz. Bu adreste Web sayfası yaratmak ve CGI
ile formlar yaratmak hakkında güzel bilgiler bulacaksınız.
ftp
File Transfer Protocol sadece bir protokol değildir, bu protokoll
Internet üzerinde veri yollamanın ve almanın en çok kullanılan biçimidir.
FTP kullanılarak başka bir Internet sitesine "login" olunur ve
buradaki dosyalara "site sorumlusu"nun hak tanıdığı kadar
erişim sağlanır.
gateway
Gateway, teknik olarak aynı türden olmayan iki protokol'ün anlaşmasını
sağlayan donanım yada yazılım anlamına gelir. Örneğin Compuserve'ün
kendi mesaj formatı ile Internet e-mail formatı arasında değişimi sağlayan
bir "geşiç kapısı" vardır. Ama bu terim Internet üzerinde
genellikle, bir sistemden diğer bir sisteme geçiş sağlayan bir
mekanizmayı anlatır.
GIF
Graphics Interchange Format, grafik dosyalarını sıkıştırmak ve böylece
veri aktarma zamanından tasarruf etmek amacıyla Compuserve tarafından
yaratılmış bir grafik formatıdır. Web dökümanlarında sık sık
kullanılır.
Gopher
Internet üzerinde hypertext kullanmadan değişik menülerdeki
materyallere ulaşmayı sağlar.
grafikler
Daha büyük olmaları ve yavaş yüklenmelerine rağmen grafiklerin görsel
çekiciliği her zaman web servislerini onları bolca kullanmaya itmiştir.
Günümüzde Internet üzerinde sıkça kullanılan ve güçlü sıkıştırma
algoritmalarına sahip iki grafik formatı vardır: GIF ve JPEG. Grafikler
hakkında ipuçları istiyorsanız bir UseNet haber grubu olan comp.infosystems.www.authoring.images
adresine bağlanabilirsiniz
groupware
Aynı bilgiler üzerinde çalışan, aynı binada, odada veya ağ üzerinde
çalışan bir grup insan için tasarlanan programlara denir.
heading
(Başlık) HTML dökümanlarında genellikle yazının başlığının
ve genel tanımların bulunduğu bölgedir. < head > ve < /head
> takıları arasına yazılır.
HotJava
Sun MicroSystems tarafından tasarlanmış Mosaic-tipi web tarayıcılarına
alternatif olarak tasarlanan yeni bir Java destekli web tarayıcısıdır.
Özellikle "etkileşimli" web sayfaları geliştirmek isteyenler
için tasarlanan bu tarayıcının yapımı henüz bitmemiştir.
HTML
HTML (HyperText Markup Language) World Wide Web'in bilgi görüntülemekte
kullandığı dosya formatıdır. HTML sayfaları kullanarak metinler değişik
şekillerde ekrana getirilebilir, sayfalara resim, ve ses eklenebilir.
HTML
zaman zaman bir programlama dili olarak nitelendirilir fakat bu yanlıştır.
HTML sadece sayfanın oluşturulması için bazı biçimleri ve
eklentileri içerisinde barındırır, bu yönüyle HTML bir dil olmaktan
çok masaüstü yayıncılığa daha yakındır. Günümüzde HTML
sayfalarının kolayca oluşturulabileceği editörler mevcuttur. HTML
hakkında profesyonel bilgi için 40 ülkeden 5.000 üyesi olan HTML yazıcıları
derneğine http://www.synet.net/hwg/
adresinden ulaşabilirsiniz.
HTML
sayfalarını uzun uzun yazmak istemiyor yada ilginç görünümlü bir
koleksiyon görmek istiyorsanız http://the-inter.net/www/future21/html.html
adresine mutlaka bağlanın.
HTTP
Internet üzerinde HTML sayfalarının aktarılması için "HyperText
Transport Protocol" isimli standart bir protokol kullanılır. Hiç
şüphe yok ki World Wide Web üzerinde ençok kullanılan (ve en önemli)
protokoldür.
hypermedia
Az kullanılan bir terimdir. Metin, grafik, ses, hareketli görüntü gibi
Internet üzerinde iletişimi mümkün olan her türlü medyayı ifade
eder.
hypertext
HyperText, dökümanları biçimlendirmek, resim eklemek, bağlantılar
yaratmak için kullanılan methotdur.
hypertext
link / hyperlink HTML sayfasında bir takı (tag) kullanılarak başka
bir dosya ile oluşturulan bağlantıdır.
imagemap
Imagemap bir çok bağlantı barındıran bir grafiktir. Bu grafik değişik
yerlerine basıldığında sizi farklı URL adreslerine veya bağlantılara
götürecek biçimde bölümlenmiştir. Böyle bir tekniği gerçekleştirmek
için öncelikle ilgili GIF dosyasını yaratmalı sonra da "harita
dosyasını" yaratmak için http://www.boutell.com.mapedit/
adresinden bulabileceğiniz MapEdit gibi bir program kullanmalısınız.
Bu tip programlar CGI dilini kullanarak görüntünün içine değişik bağlantılar
yerleştirir.
InfoMarket
IBM'in sahibi olduğu bedava (şimdilik) ve oldukça etkileyici bir arama
servisidir. Bu servise http://www.infomkt.ibm.com
adresinden ulaşabilirsiniz.
Interlaced
GIF'ler Normal bir GIF resmi HTML sayfası yüklenirken yukarıdan aşağıya
doğru yüklenir. Eğer GIF veya JPEG formatındaki resminiz "Interlaced"
özelliğine sahipse. HTML sayfanız yüklenirken kademe kademe, çözünürlüğü
gittikçe artarak görülecektir. Böyle GIF dosyaları kullanıcıya,
dosya daha hızlı yükleniyormuş hissi verir. (Aslında daha hızlı yüklenmez,
sadece bir göz yanılmasına neden olurlar.) GIF'lerinizi bu formatta
kaydetmeniz aynı zamanda kullanıcıya nasıl bir resmin yükleneceğini
önceden bilme şansı verir.
IP
1.
Internet Protocol - Internet'in temel işletme protokolüdür.
2.
Internet Provider - yada Internet Access Provider. Kendi servisleri üzerinden
başka kullanıcıları Internet'e bağlayan, genellikle ticari amaçlı
kuruluşlardır.
IP
address Internet üzerindeki her makine sadece bir tane IP numarasına
sahip olabilir. Buna karşılık kullanıcıların servis isimlerini daha
rahat hatırlamaları için makinelere bir yada daha fazla "Domain
Name" atanabilir. IP adresi noktalarla bölünmüş 4 sayıdan oluşur.
(Örnek: 194.72.183.106)
Java
Sun Microsystems'in yarattığı kolay kullanılır, güvenli, nesneye
dayalı ve güçlü bir programlama dilidir. HTML dilinin eksiklerini
kapamaya yöneliktir. Bu dil Netscape 2.0 veya Sun Microsystems'in HotJava
web tarayıcısıyla görüntülenebilir. Ayrıca bir derleyiciye gerek
yoktur. Dil hakkında daha çok bilgi ve örnekler için http://java.sun.com
adresini deneyin.
JPEG
Joint Photographic Experts Group sözcüklerinin kısaltılmasından
meydana gelen grafik formatıdır. Çözünürlüğü ve renk sayısı çok
fazla durağan grafikleri yüksek oranda sıkıştırıp saklayabilen bir
formattır. JPEG formatı grafik dosyalarında sıkıştırma yaparken
"tolerans oranları" kullanır. Bu oranlar dosyanın gerçeğe
yakınlık derecesini belirtir.
link
(bağlantı) HTML bağlantıları döküman içinde sizi başka bir
konuma, aynı serviste başka bir dosyaya veya bambaşka bir servise
yollayabilir. Not: Bağlantılar genellikle mavi ve altı çizili
metinden oluşur.
listserv
Çok kullanılan bir e-mail programıdır. Kullanıcılara posta
listeleribe abone olma, katkıda bulunma ve çıkma şansı verir.
Lycos
Altavista tarafından zirvedeki yeri tehdit edilen Lycos, popüler web
tarama servislerinden biridir. Lycos "backlinking (bkz. backlinking)",
java animasyon desteği, 8 milyon URL adresi ve her ay eklenen 700.000
yeni adres ile çok güçlü bir veritabanı oluşturmaktadır. Siteye http://www.lycos.com
adresinden ulaşabilirsiniz.
mailing
lists Belirli bir Internet posta listesi arıyorsanız
http://catalog.com/vivian/interest-group-search.html
adresindeki arama özelliğine de sahip listeye bakabilirsiniz.
majordomo
En çok kullanılan e-mail programıdır. Kullanıcılara posta
listelerine abone olma, katkıda bulunma ve çıkma şansı verir.
map
Web tasarımında kullanılan, yüklenen grafiğin belirli bölgelerine
basıldığında değişik bağlantıları çağırmak için kullanılan
sistemdir.
markup
language Internet üzerinde dökümanlara biçim kazandırmak üzere
hazırlanmış mark-up karakterlerini deşifre eden dile denir.
Bilgisayara okunan dosyanın ekranda nasıl biçim alması gerektiğini
anlatır. HTML Web sayfaları hazırlamak için geliştirilmiş bir mark-up
dildir.
metacharacter
HTML dosyası içinde özel bir durumu gerçekleştirmek için kullanılan
karakterlerdir. Bu karakterler parantez "( )", ve
"&", diyez "#" ve noktalı virgüldür";".
MIME
(Multipurpose Internet Mail Extensions) Internet üzerinde postalara
grafik, sıkıştırılmış dosya gibi dökümanların iliştirilmesini
sağlayan standarda verilen addır. MIME sayesinde bir postaya eklenen
metin tabanlı olmayan (örneğin sıkıştırılmış bir dosya) bir
dosya, ilişkisi bulunan program vasıtasıyla görüntülenir.
Mosaic
NCSA tarafından tasarlanan Machintosh, Windows ve Unix ortamlarının tümünde
birden çalışabilen ilk Web tarayıcısıdır.
Mpeg
Hareketli görüntüleri 200:1 oranına kadar sıkıştırmaya yarayan
oldukça etkili bir grafik formatıdır. Format sadece bir sonraki
karedeki değişen pixelleri gözlemlediğinden sıkıştırma oranı durağan
görüntülerde daha da artmaktadır. Motion Pictore Experts Group tarafından
geliştirilen format PC'lerde oldukça çok kullanılmaktadır.
NCSA
Mosaic web tarayıcısının yaratıldığı akademik bir kuruluş olan
National Center for Supercomputer Applications'un kısaltılmışıdır.
Netscape
Netscape firmasının bir ürünü olan Netsace Navigator NCSA tarafından
geliştirilen Mosaic'in temelleri üzerine kurulmuştur. Şu günlerde 32
Bit sürümündeki Java eklemesiyle ve her sürümünde gelen yeniliklerle
en çok aranan Web tarayıcısı durumuna gelmiştir.
Mosaic'in
asık yaratıcısı olan Mark Andreessen NCSA firması tarafından
kiralanarak Netscape'i yarattı. Firma ismini Netscape Communications Co.
olarak değiştirip halka açıldı ve her biri milyarder oldu. Firma aynı
zamanda Web sunucusu olmak isteyenler için de yazılım pazarlıyor.
NCSA'ya bağlanıp Netscape'in son sürümünü edinmek için http://home.netscape.com/
adresine bağlanın.
Perl
Unix altında CGI programlarına alternatif olarak çıkan güçlü bir
programlama dilidir.
POP
(Post Office Protocol) Herhangi bir SLIP, PPP bağlantı sağladığınızda
genellikle bir POP hesabınız olur. Bu hesap postanızı atmak için
e-mail programınızı kullanmanızı sağlar. Kısaltmanın diğer bir açılımı
ise Point of Presence'dir
port
address TCP/IP tabanlı uygulamalar hattın diğer ucundaki
bilgisayarla konuşmak için belirli bir port adresi kullanırlar. Port
adresi, içinde verilerin nereden alınıp nereye verileceğini kesin
olarak saptayan bir mekanizma barındırır.
PPP
(Point to Point Protocol) Modem aracılığıyla seri bağlantılar
gerçekleştirmede kullanılan yeni bir protokoldür. SLIP protokolüne göre
hata düzeltme ve sıkıştırma özellikleri daha gelişmiş olduğundan
bu protokolden %5-10 daha hızlıdır. Çoğu Web tarayıcısı PPP veya
SLIP bağlantısı istemektedir.
protocol
Protokol, iki bilgisayarın birbirlerine veri yollarken izledikleri biçim,
veri aktarma formudur. Protokoller bilgisayara alt düzey kodlar
yollayarak iki makine arasındaki iletişimi sağlar.
RealAudio
Web Tarayıcılara FM kalitesinde konuşma ve müzik dinlemek için
eklenen bir programdır. Bu programı tek başına kullanabileceğiniz
gibi Netscape'e de ekleyebilirsiniz. Bu program hakkındaki demolar için
Sony Magic Link'i http://gnn.com/gnn/wr/ads/song/
adresinden yada Real Audio'yu http://www.realaudio.com
adresinden bulabilirsiniz.
search
engines (arama servisleri) Kişileri istedikleri bilgiye veya Web
sayfasına ulaştırmayı amaçlayan "Internet tarayıcı"
servislerdir. Bu servislerin uzayıp giden bir listesini http://www.rpi.edu/Internet/Guides/decemj/icmc/top.html
adresinde bulabilirsiniz
SGML
(Standart Generalized Markup Language) Tüm platformlarda aynı olarak
görülecek dökümanlar yaratmak için kullanılan ISO standartıdır.
SLIP
Serial Line Interface Protocol (Seri Hat Arabirim Protokolü) TCP/IP'ye göre
modası geçmiş bir iletişim protoklüdür. Protokolün amacı modem
aracılığıyla, bir ağ ortamına tıpkı ağda bir kullanıcıymış
gibi bağlanmaktır. Bu protokolün yerini fonksiyonları bakımından bir
farkı olmayan fakat daha hızlı olan PPP protokolü almıştır.
spider
(örümcek) Web tarama servislerinin veritabanlarını büyütmek için
bıkmadan, usanmadan yeni Web sayfaları ve onlara ait bağlantıları
bulan programlara "örümcek" ismi verilir.
Submit-it
(Web servisini tanıtmak) Kendi web sayfalarının reklamını yapmak
isteyenler için izlenebilecek en kolay yol, URL adresini gözde tarama
servislerine yazdırmaktır. http://www.submit-it.com
adresine URL adresinizi verdiğinizde adresiniz 15 ayrı tarama servisine
otomatik olarak yollanacaktır. Bunun dışında URL adresinizi yazdırmadan
geçmemeniz gereken bazı tarama servisleri şunlardır:
AltaVista
- http://www.altavista.digital.com
NCSA-Mosaic - http://www.ncsa.uiuc.edu/SDG/Software/Mosaic/Docs/whats-new.HTML
Ticari siteler indeksi - http://www.directory.net
Excite - http://www.excite.com
syntax
checking (doğruluk kontrolü) Yarattığınız onlarca Web sayfasının
hepsinin bir arada doğru olarak çalışması veya HTML standartlarına
uydurulması zor bir iştir. Bunun için HTML sayfalarınızın doğruluğunu
kontrol eden programlar kullanılmaktadır. Bu programlar sizin yerinize,
belirttiğiniz tüm Web sayfalarını kontrol ederler. Bu programlardan
edinmek için
HTMLCheck'in
http://www.halsoft.com/html-tk/
Weblint'in ftp://ftp.khoros.unm.edu/pub/perl/www/
Webber'ın ftp://ftp.onramp.ca/csd/pub/
adreslerine
bağlanın.
tag
(etiket) HTML'de dökümana biçim vermek için kullanılan
etiketlerdir. Kaynak içinde kolayca fark edilirler çünkü her zaman
"< " ve "> " işaretleri arasına yazılırlar.
TCP/IP
Transmission Control Protocol/Internet Protocol cümlelerinin kısaltılmış
halidir. Internet'i oluşturan protokollerdir. Başlangıçta Unix işletim
sistemi için tasarlanmış olup günümüzde birçok işletim sistemini
desteklemektedir.
Telnet
Bir Internet sitesinden diğerine bağlanmak için kullanılan komut ve
programdır. Komutu kullanarak bir internet sitesine bağlandığınızda
karşınıza sitenin "login:" komut satırı gelecektir. Böylece
Internet üzerinde iki makine direkt (ve özel) olarak birbirine bağlanabilir.
transparan
GIF'ler Bir çok servis Web sayfalarının güzel görünmesi için
grafik arka fonlar kullanıyor. Bu fonun üzerine bir resim yerleştirildiğinde
resmin hiç işinize yaramayacak yerleri güzel arka fonunuzun görünmesini
engelleyebilir. Bunu önlemek için "transparan GIF"ler kullanılır.
GIF dosyasındaki herhangi bir rengi transparan olarak atadığınızda o
renk görülmeyecek, onun yerine arka fonunuz görüntülenecektir. Paint
Shop Pro'nun 3.12 sürümü bu işi yapabilmektedir.
URL
Uniform Resource Locator Web üzerinde ulaştığınız yerin kimliğini
belirler. Tam bir URL'nin görünümü aşağıdaki gibidir.
http://info.cern.ch:80/hypertext/WWW/addressing/addressing.html
Bu
adres şöyle ayrılır: